افزایش یارانه برای افراد کم درامد از کی شروع می شود؟
افزایش یارانه برای افراد کم درامد از کی شروع می شود؟ این سوالیست که ممکن است برای شما نیز این روزها پیش آمده باشد. با آی آر سوشیال همراه باشید. حدود ۷۸ میلیون نفر از مردم دریافت کننده یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و تقریباً ۶۰ میلیون نفر از این جمعیت، مشمول دریافت یارانه معیشتی هستند که در کل بالغ بر ۷۰ هزار میلیارد تومان در یک سال هزینه دارد. اما اینکه دولت جدید چه تصمیمی در مورد این روند پرداخت یارانه دارد و آیا مصمم به ادامه چنین پرداخت‌هایی است یا نه، از جمله مواردی است که هنوز مشخص نیست.
عده‌ای با اعتقاد به اینکه یارانه پرداختی فعلی تأثیر رفاهی چندانی بر رفاه جامعه و مردم ندارد می‌گویند که لازم است با شناسایی افراد متمول، یارانه آنها قطع و به مبلغ یارانه خانواده‌های کم درآمد اضافه شود. برخی دیگر بر این باورند ضرورت دارد به جای حذف یارانه نقدی، یارانه‌های پنهان حذف شود و در عوض، به مبلغ یارانه نقدی دهک‌های کم درآمد افزوده گردد. دیدگاه عده‌ای هم آن است که در صورت تداوم یارانه‌های نقدی، مبلغ ثابت لغو و با مبلغ شناور پرداخت‌ها انجام گیرد. قطعاً اجرای هرکدام از این تدابیر، به نگاهی کارشناسانه در زمان طولانی مدت نیازمند است تا در پی خود عواقب ناخوشایندی به همراه نیاورد.
حجت الله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص حذف یارانه پردرآمدها گفته بود که براساس قانون، یارانه پردرآمدها (طبق فرمول خاصی) باید قطع شود و یارانه اقشار ضعیف افزایش یابد. نکته اصلی در این امر نحوه شناسایی این افراد است که برای تحقق آن به بانک اطلاعاتی اقتصادی قوی نیاز است تا بتوان براساس آن سطح درآمدی افراد را تعیین کرد. هرچند در سال‌های گذشته راه‌اندازی سامانه جامع رفاه ایرانیان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آغاز شده اما اطلاعات آن ناقص بوده و برخط نیست، تکمیل این سامانه جز برنامه‌های ما است.
وی در گفت‌وگو با خانه ملت اظهار کرده بود که در صورت تکمیل سامانه جامع رفاه ایرانیان بسیاری از افرادی که البته خیلی زیاد هم نیستند و باید یارانه آنها تغییر کند، مشخص می‌شود. ما به مجلس وعده داده‌ایم که طی یک سال این سامانه را تکمیل کنیم تا بر اساس آن بتوان سیاست‌گذاری‌های لازم را انجام داد.
طبق آمار رسمی بیش از ۸۶ میلیارد دلار در طول سال به صورت آشکار و پنهان در قالب یارانه به مردم پرداخت می‌شود؛ عددی که گفته می‌شود بسیار بیشتر از عدد پرداختی کشور پرجمعیتی مانند چین است. حال موضوع قابل تأمل آن است که چه میزان از یارانه پرداختی در ایران نقدی و چه میزان غیر نقدی بوده و کدام بخش از این یارانه باید کم‌رنگ‌تر شود؟
رویکرد بسیاری از مسئولان کشور آن است که برای رفع تبعیض میان دهک‌های مختلف، یارانه‌های پنهان که شامل انواع انرژی می‌شود حذف گردد؛ زیرا با این سیستم نادرست توزیع، دهک مرفه ۲۵ برابر بیشتر از قشر آسیب پذیر از آن استفاده می‌کند. از این رو دهک‌های ضعیف، تأثیر چندان محسوسی از این یارانه‌های پنهان نمی‌بینند. البته حذف آن تصمیم دشواری است؛ زیرا لغو هر یک از یارانه‌های پنهان با مقاومت ذینفعانش همراه خواهد بود. ضمن آنکه فعالیت صنایع وابسته به حامل‌ها هم برای مدت زمانی دچار اختلال می‌شوند. اما به تدریج و با تصمیمات کارشناسانه و مدبرانه می‌توان به نتیجه رسید.
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تقاضای برگزاری رفراندوم به منظور حذف یارانه‌های آشکار و پنهان و پرداخت مستقیم به مردم از درخواست‌هایی بود که بر اساس اصل ۵۹ و ماده ۳۶ قانون همه‌پرسی مطرح شد؛ این‌گونه که مردم اعلام نمایند تمایل به دریافت یارانه نقدی داشته یا آنکه با ادامه همین روش فعلی موافق هستند.
به گفته وی پرداخت یارانه‌ها به صورت پنهان مشکلاتی به دنبال داشته که به نظر میرسد با تغییر این روش، تحولی بزرگ در این جریان خواهد بود و هر خانواده‌ای انتخاب خواهد کرد که چگونه یارانه خود را مصرف کند.
این نماینده مجلس توضیح می‌دهد: با پرداخت یارانه به شیوه کنونی برخی از دهک‌ها که معمولاً از برخوردارها هم هستند بیش از ۲۰ برابر نسبت به دهک‌های پایین‌تر از یارانه‌های پنهان استفاده می‌کنند در صورتی که دهک‌های فقیر فقط ۲/۱ درصد از یارانه انرژی بهره‌مند می‌شوند که معنایی جز بی عدالتی ندارد. این مسئله منجر به مشکلاتی چون قاچاق انرژی به خصوص سوخت منجر شده است؛ زیرا نرخ پایین سوخت، باعث قاچاق آن به خارج از کشور می‌شود. همچنین اخیراً برخی از کالاها هم که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شود توسط عده‌ای به‌طور قاچاق خارج می‌گردد.
ابوترابی خاطرنشان می‌کند: بنابراین با وجود این شرایط بهتر است یارانه‌ای که به طور پنهان در قالب انواع سوخت و یا ارز ۴۲۰۰ تومانی به مردم تعلق می‌گیرد آشکار و نقدی به آنها پرداخت شود و خود تصمیم گیرنده نوع هزینه کردن آن باشند.
افزایش یارانه شامل چه کسانی می شود؟
شهرام معینی، عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه اصفهان نیز با اشاره به وجود یارانه‌های پنهان و آشکار به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یارانه پنهان، شامل ارائه یکسری از کالاها با کمتر از نرخ واقعی به بنگاه‌ها و خانواده‌ها است که اقدامی نادرست بشمار می‌آید؛ چون این کالاها که شامل مواردی مانند بنزین، گاز و برق است اگر برای مصرف بنگاه‌ها و مراکز اقتصادی باشد نباید کمتر از قیمت بلکه باید با نرخ واقعی عرضه شود.
وی ادامه می‌دهد: برای خانواده‌ها آن گروهی مصرف کننده چنین یارانه‌ای هستند که از دهک‌های ثروتمند جامعه بوده وگرنه اغلب خانوارهای ضعیف نفع چندانی از این نوع یارانه نمی‌برند؛ بنابراین ادامه پرداخت آن به صلاح نیست. اما نوع دیگر یارانه‌ها که نقداً و آشکار است به این صورت بوده که با شناسایی خانواده‌ها، به آن گروه‌هایی که لازم است یارانه اختصاص یابد.
این استاد اقتصاد می‌گوید: یارانه آشکار را می‌توان به سه روش پرداخت کرد. به صورت پرداخت نقدی و آزادی برای انتخاب هر نوع خرید، یا بن‌های الکترونیک؛ به طوری که بتوان کالایی خاص را دریافت کرد. مورد سوم، پرداخت پول نقدی که بازهم به خرید کالایی‌ها خاص اختصاص داشته باشد.
معینی تصریح می‌کند: حذف یارانه‌های پنهان روشی قابل قبول و شناخته شده است که در بسیاری از کشورها اجرا می‌شود و اگر دولت این نوع یارانه را لغو کند، می‌تواند از منابع آن برای افزایش یارانه نقدی و انتقال به دهک‌های کم درآمد استفاده کند. البته شناسایی چنین دهک‌هایی اقدامی دشوار بوده اما مهم شروع و همت به انجام آن است زیرا پیامدهای مثبتی خواهد داشت.
وی در رابطه با اینکه آیا چنین یارانه‌ای منجر به رشد تورم خواهد شد یا خیر؟، توضیح می‌دهد: چنین مبالغی به میزانی نیست که به تورم منجر شود. دولت اگر خواهان کنترل تورم باشد باید به نرخ دستمزدها و منابع تأمین آن توجه کند.
جزئیات یارانه نقدی جدید از سوی مسئوالان اعلام شده است. یارانه معیشتی جدید به همه ایرانی ها برای تامین کالاهای اساسی خود تعلق می گیرید. یارانه جدید به دنبال کمک به اقشار متوسط و کم درآمد جامعه از طریق اعطای یارانه خرید کالاهای اساسی است. یارانه جدید از مهرماه پرداخت می شود.سقف یارانه کالایی خانوار پنج نفره و ۶۰۰ هزار تومان است.
دولت قصد دارد یارانه جدیدی را به هفت دهک اول جامعه پرداخت کند، اما اولویت با خانوارهایی هست که در چهار دهک اول قرار دارند. مبلغ این یارانه برای مشمولان چقدر است؟
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با حضور در جمع خبرنگاران جزئیات لایحه دولت درخصوص اصلاح ارز ترجیحی را تشریح کرد.براساس طرح جوانی جمعیت یارانه برخی از خانوارها قرار است به زودی سه برابر شود. اما کدام خانوارها مشمول افزایش سه برابری یارانه نقدی می‌شوند؟
روز گذشته طرح جوانی جمعیت روز گذشته در شورای نگهبان تصویب شد. طرحی که بر اساس آن قرار است مشوق‌هایی برای فرزندآوری و ازدواج به افراد داده شود.آنگونه که رییس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده گفته قرار است یارانه برخی از خانوارها سه برابر شود. اما کدام خانوارها؟
شرط افزایش سه برابری یارانه این است که خانوارها جزو چهار دهک اول درآمدی جامعه باشند. سرپرست خانوار در دستگاه دولتی شاغل نباشد و از همه مهم‌تر اینکه خانواده حداقل سه فرزند داشته باشد.نکته مهم در افزایش سه برابری یارانه نقدی خانوارها این است که تنها یارانه فرزندان خانواده سه برابر می‌شود و گویا یارانه پدر و مادر تغییری نخواهد کرد.
بر این اساس یارانه خانوارهای چهار دهک اول جامعه که در بخش دولتی شاغل نباشند و حداقل سه فرزند داشته باشند، سه برابر می‌شود.اما هنوز مشخص نیست که یارانه نقدی این خانوارها مشمول افزایش سه برابری می‌شود و یا یارانه معیشتی این خانوارها.
پرداخت یارانه یارانه 5۰۰ هزار تومانی به این افراد
اگر قرار باشد که یارانه نقدی ماهانه این خانوارها سه برابر شود، یعنی یارانه هر فرزند در این خانوارها از ۴۵ هزار تومان به ۱۳۶ هزار تومان میرسد. با این حساب مجموع یارانه نقدی یک خانوار دارای سه فرزند به حدود ۵۰۰ هزار تومان میرسد.اما اگر قرار باشد یارانه معیشتی خانوارهای دارای سه فرزند و بیشتر شامل افزایش سه برابری شود، این یعنی یارانه ۲۰۵ هزار تومانی معیشتی باید سه برابر شود. در این صورت یارانه این خانوارها به ۶۰۰ هزار تومان میرسد.
افزایش سه برابری یارانه نقدی، بخشی از اجرای طرح جوانی جمعیت است که روز گذشته در شورای نگهبان تصویب شد. در این طرح موارد دیگری چون پرداخت زمین رایگان، افزایش یارانه ودیعه مسکن، تسهیلات مسکن و ثبت نام خودرو بدون قرعه‌کشی مطرح شده است.
بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی دقایقی قبل با حضور در جمع خبرنگاران در خصوص دو فوریت لایحه توزیع عادلانه ارز ۴۲۰۰ تومانی، گفت: در بودجه سال ۱۴۰۰ مجلس تا ۸ میلیارد دلار به دولت اجازه داده بودیم که درآمد‌های ارزی حاصل از فروش نفت، میعانات و فرآورده‌ها را با قیمتی کمتر از قیمت ETS در اختیار واردکنندگان نهاده‌های دامی، دارو و گندم قرار دهد.
وی افزود: بر اساس گفته‌ها و آمار دولت این ۸ میلیارد دلار تمام شده و دولت در لایحه‌ای تقاضا کرده مجلس به دولت اجازه دهد ۴/۶ میلیارد دلار دیگر تا پایان سال با ارز ترجیحی به فروش برساند تا ارز دارو، تجهیزات پزشکی، گندم و نهاده‌های دامی را تامین کند.
زنگنه در ادامه بیان کرد: در قسمت دوم لایحه دولت، درخواست شده تا ۲۷ هزار میلیارد تومان به دولت مجوز دهیم که از محل‌های دیگر صرف اعطای یارانه به مردم کند. این یارانه بر اساس محاسبات انجام شده حدود صد هزار تومان است که برای دهک‌های پایین‌تر جامعه بالاتر است. بر این اساس این میزان به یارانه ۴۵ هزار تومانی پیشین اضافه می‌شود که پیشتر قانون مستقل داشته است. دولت معتقد است این ۴/۶ میلیارد دلار که به ۸ میلیارد پیشین اضافه می‌کند، امکان دارد مجبور شود برخی از کالاهای مشمول ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی را حذف کند.وی همچنین ابراز داشت: گندم و دارو قطعاً تا پایان سال مشمول ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی می‌شوند. در مورد نهاده‌های دامی هم دولت باید تصمیم بگیرد و اگر عرض آنها را کم کند یا نرخش را افزایش دهد، دولت از محل این ۲۷ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم کمک می‌کند تا بخشی از بار هزینه‌ای را جبران کند.
زنگنه تصریح کرد: نظر مجلس این است که در مورد ۲۷ هزار میلیارد تومان نیاز به مصوبه پارلمان ندارد و دولت بر اساس قانون بودجه تا ۱۰ درصد می‌تواند محل هزینه‌ها را تغییر دهد. البته در بخش اول به دولت دستور دادیم در قانون بودجه که ارز را به قیمت ETS به فروش برساند.
جزئیات وام 1 میلیونی دولت به خانوارها
حامد شمس با اشاره به پرداخت وام یک میلیون تومانی کرونایی اظهار کرد: افراد شناسایی شده در این بخش توسط وزارت رفاه مشخص شدند و لیست آنها در دو مرحله به سازمان برنامه و بودجه ارسال شد که در نهایت رقم وام یک میلیون تومانی توسط بانک مرکزی به حساب افراد سرپرست خانوار واریز شد.
وی گفت: در این بخش در مرحله اول، 4 میلیون و 600 هزار نفر و در مرحله دوم یک میلیون و 600 هزار نفر توسط وزارت رفاه مشخص و لیست آنها برای سازمان برنامه و بودجه ارسال شد و در نهایت وام یک میلیون تومانی خود را دریافت کردند و پرونده وام یک میلیونی به افراد مشمول بسته شده است.
