نام همسران پیامبر (ص) چه بود؟ (مهریه همسران پیامبر + دستورات قرآن)

در این نوشته قصد داریم با نام همسران پیامبر (ص) آشنا شویم. در نوشته های بعدی با هر کدام از همسران حضرت محمد به طور جداگانه آشنا خواهیم شد و زندگینامه همسر پیامبر را بررسی خواهیم کرد. برخی از علما سیزده و برخی پانزده زن برای او برشمرده اند و دیدگاه های دیگری نیز در این باره وجود دارد. منشأ این اختلاف به برشماری و یا عدم شمارش کنیزان در میان همسران پیامبر بر می گردد.

علت تعدد همسران پیامبر (تعداد زیاد همسر پیامبر) چه بود؟

برای آگاهی از علت ازدواج پیامبر لازم است بدانید که ازدواج پیامبر مطابق با مأموریت او (تبلیغ اسلام) بود و انگیزه آن جلب حمایت قبایل بزرگ عرب ، از بین بردن باورهای غلط، تقویت وضعیت زنان آسیب پذیر و فراهم کردن آسایش برای زندگی آنها و نجات آنها بود.

در قرآن به همسران پیامبر مادران مومنان (امهات المومنین) گفته می شود و قوانین و مقررات ویژه ای در مورد آنها وضع شده است. سادگی ، جلوگیری از غرور و گفتار خوب از جمله دستورات خداوند به آنهاست. همچنین به مسلمانان دستور داده شد که از پشت پرده با زنان پیامبر صحبت کنند و پس از مرگ پیامبر ازدواج نکنند. همچنین مسلمانان به پاکی همسران پیامبر اعتقاد دارند و توهین به آنها را مجاز نمی دانند. البته ، مسلمانان اقدامات عایشه را در حوادث پس از مرگ پیامبر ، مانند جنگ جمل ، مورد انتقاد قرار می دهند.

تعدد زوجات در دوران پیامبر (ص) معمول بود؛ اما گفته می شود پیامبر (ص) ازدواج های زیادی را بر اساس حکمت و مطابق با رسالت الهی خود (تبلیغ اسلام) انجام داده است. برخی از دلایل تعدد زوجات به شرح زیر ذکر شده است:

پیامبر ازدواج کرد تا از حمایت قبایل بزرگ عرب و گروه های قومی برخوردار شود و از طریق روابط آنها نفوذ سیاسی و اجتماعی را تقویت کند. مثل ازدواج با عایشه. ازدواج برای انجام دستورات خداوند و از بین بردن باورهای اشتباه و تغییر باورهای جاهلیت، مانند ازدواج با زینب دختر جحش. زینب همسر زید بن حارثه ، فرزند خوانده پیامبر بود و طبق سنت جاهلی ، اعراب فرزند خوانده را فرزند خود می دانستند. بنابراین آنها پس از مرگ فرزند خوانده یا طلاق با همسر او ازدواج نکردند. تقویت وضعیت زنان آسیب دیده ، مانند زنان بیوه و اسیر (بیشتر زنان پیامبر (ص) بیوه بودند). محافظت و حفظ زندگی بیوه های بیچاره و یتیم ، مانند ازدواج ام سلمه و زینب ، دختر خزیمه. محافظت از زنان در برابر تهدیدهایی مانند سو استفاده از مسائل زناشویی.
ازدواج به هدف آزادی اسیران و بردگان ، مانند ازدواج با جویریه بنت حارث. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که تمامی ازدواج پیامبر با اهدافی دقیق و مشخص بوده است. گرچه برخی از نویسندگان تعدد زوجات پیامبر (ص) را ناشی از شهوت می دانستند. علامه طباطبایی پاسخ داد که عمل پیامبر خلاف این را ثابت می کند؛ زیرا خدیجه بیست سال یعنی حدود یک سوم از زندگی همسر پیامبر بود و پیامبر در اواخر عمر و پس از درگذشت خدیجه با زنان دیگری ازدواج کرد.

علامه طباطبایی همچنین می گوید ، حاکمیت پیامبر (ص) بر زنان دلیل بر این است که وی زنان را به عنوان نیازی به مردان نمی دانست. در عوض ، او سعی کرد آنها را از تحقیر و بردگی خلاص کند.

حفظ حرمت همسران پیامبر (ص)

همه مسلمانان به پاکی همسران پیامبر اعتقاد دارند. با این حال ، برخی از وهابیان آن را به شیعیان نسبت می دهند ، که چرا این نسبت اشتباه را به همسر پیامبر می دهند. اگرچه برخی از علمای شیعه و سنی از عملکرد برخی از همسران پیامبر انتقاد می کنند ، اما پس از رحلت پیامبر ، نقش عایشه در شکل دادن به جنگ جمل و ایجاد نفرت و ایجاد دشمنی با حضرت علی (ع) بدیهی بوده و علما آن را نقد می کنند. اما به هیچ عنوان توهین را جایز نمی دانند. زیرا طبق گفته شیعه امامیه ، پیامبر در برابر همه چیزهایی که باعث نفرت و دوری از مردم هستند محفوظ است.

آیت الله خامنه ای ، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران نیز با صدور فتوا توهین به مقدسات اهل سنت نسبت به حرمت اهانت به نمادهای اهل سنت و همسران پیامبر اسلام را محکوم کرده و آن را حرام اعلام کرده است.

تعداد همسران پیامبر

در دو روایت متفاوت، همسران پیام یا 13 نفر و یا 15 نفر هستند.

روایت اول: روایت ابن هشام که تعداد همسران پیامبر را 13 نفر می دانید که جز خدیجه و زینب دختر خُزَیمه، دیگر همسران پیامبر در زمان رحلت آن حضرت زنده بودند که اسامی آنها به شرح زیر است:

• خدیجه
• سوده
• عایشه
• زینب دختر خُزَیمه
• حفصه دختر عمر
• ام سلمه
• زینب دختر جحش
• جویریه
• ام حبیبه
• صفیه
• میمونه
• عمره بن یزید کلابی
• اسماء بنت نعمان کندی

روایت دوم: روایت امام صادق (ع) و افرادی همچون علی بن حسین مسعودی و شمس الدین ذهبی که تعداد همسران پیام را 15 نفر بر شمرده اند.

البته روایاتی نیز وجود دارد که همسران پیامبر را تا 18 نفر نیز شمرده اند. شاید دلیل این امر، در نظر گرفتن کنیزان آن حضرت در جایگاه همسران پیامبر بوده است. البته پیامبر (ص) – تا زمان زنده بودن حضرت خدیجه – فقط یک همسر داشت و پس از درگذشت حضرت خدیجه و هجرت به مدینه همسران دیگری گرفت.

دو فرد دیگری که آن ها را همسران پیامبر می دانند ماریه قبطیه و ریحانه دختر زید هستند. این دو فرد به گفته منابع دیگر جزو همسران پیامبر محسوب می شوند.

فرزندان پیامبر

پیامبر تنها از خدیجه و ماریه قبطیه صاحب فرزند شد. از ماریه صاحب یک پسر به نام ابراهیم شد. از خدیجه نیز صاحب 4 دختر و 2 دو پسر با نام های فاطمه، زینب، ام کلثوم، رقیه، عبدالله و قاسم شد. البته در این زمینه عقایدی نیز وجود دارد که زینب، ام کلثوم و رقیه دختران پیامبر نیستند بلکه خواهرزادگان خدیجه اند.

مهریه همسران پیامبر

آنچه که از روایات برداشت شده، مهریه همسران پیامبر 500 درهم بوده است. البته گفته شده است که به عنوان استثنا، مهریه ام حبیبه 4000 درهم بوده است.

دستورات قرآن به همسران پیامبر

قرآن برای همسران پیامبر وظایفی را مشخص کرده است که برخی از آنها را در ادامه مرور می کنیم.

سخن گفتن با دیگران با وجود حائل: یعنی همسران پیامبر در صورتی که قصد گفت و گو با دیگران دارند باید حتما پرده ای بین شان باشد.

ممنوع شدن ازدواج با همسران پیامبر: قرآن همسران پیامبر را از ازدواج مجدد پس از رحلت پیامبر منع کرده است.