داروی دگزامتازون Dexamethasone یا Decardon برای چیست؟

داروی دگزامتازون از دسته دارویی گلوکوکورتیکوئیدها ،کورتیکواستروئید و آدرنال صناعی می باشد.

این دارو در دوز 8mg/2cc  یافت می شود.

دگزامتازون از نظر طبقه بندی حاملگی (Pregnancy Drugs Category) در دسته C قرار دارد. این بدان معناست که با وجود برخی عوارض جانبی این دارو بر رشد و نمو جنین در طول سه ماهه اول حاملگی مادر ، مصرف آن در زمان بارداری با مشورت پزشک بلامانع است. چرا که سودآوری و منفعت آن از عوارض و تراتوژنیسیته( تاثیر منفی بر رشد و تکامل جنین) آن بیشتر است.

عملکرد این دارو به صورتی است که با کاهش یا سرکوب واکنش های ایمنی با واسطه سلولی (لنفوسیت ها) ، پاسخ بافتی به التهاب را کاهش داده و از پاسخ التهابی گسترده در بدن جلوگیری می کند.

موارد مصرف (اندیکاسیون) داروی دگزامتازون Dexamethasone یا Decardon

1.در نارسایی های آدرنال یا کلیوی همزمان با یک مینرالوکورتیکوئید معمولا به خوبی پاسخ می دهد.

2.در وضعیت های التهابی و حالات آلرژیک برای جلوگیری از عود مجدد بیماری قابل استفاده است.

3.در ادم مغزی مورد استفاده قرار می گیرد.

4.در اختلالات هماتولوژیک ، بیماری های کلاژن و شوک آدیسون معمولا در خط اول درمان وجود دارد.

5.این دارو به عنوان ضد تهوع و استفراغ پس از پروسه شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

6.در کمر درد های شدید و دردهای ناشی از پوکی استخوان و ضعف سیستم اسکلتی عضلانی می تواند یکی از پیشنهادات درمانی محسوب گردد.

با آن که داروی دگزامتازون از داروهای ایمن و پرکاربرد به شمار می رود ، از جمله کنتراندیکاسیون ها یا موارد منع مصرف این دارو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در آمیبیاز پنهان یا فعال ( آلودگی های آمیبی مانند اسهال خونی) داروی دیگری جایگزین گردد.

در عفونت های قارچی سیستمیک یا سایر عفونت های حاد ، این دارو می تواند با کاهش سیستم ایمنی ، احتمال گسترش عفونت و درگیری سایر ارگان ها را افزایش دهد.

در بیماری سل چه به صورت فعال و چه غیر فعال ، لازم است تا دارو دیگری توسط پزشک تجویز گردد.

فراموش نکنید که در صورت استفاده از این دارو ، تزریق هر گونه واکسن بایستی با مشورت پزشک صورت گیرد. چرا که تزریق واکسن های زنده ویروسی مانند آنفولانزا به خود فرد یا خانواده و اطرافیان بیماری که از داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کند ، خاصیت پاتوژنیسیته یا بیماری زایی به همراه دارد.

داروی دگزامتازون از نظر عملکرد و سودآوری دارویی در سطح بالایی قرار دارد و به دلیل طیف درمانی گسترده می تواند عوارضی در بیمار به همراه داشته باشد. با این حال عوارض جانبی این دارو ندرتا در طی مصارف کوتاه مدت گزارش شده است . از جمله عوارض جانبی (side effect) این دارو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.هایپرگلیسمی یا افزایش قند می تواند از عوارض مصرف طولانی این دارو باشد بدین منظور بیماران دیابتی بایستی با تجویز پزشک اقدام به مصرف این دارو نمایند.

2.با آن که این دارو برای کاهش درد های ناشی از استئوپورز مورد استفاده قرار می گیرد اما از آن جا که این دارو و سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ، می تواند عملکرد مغز استخوان را تحت تاثیر قرار دهد ، تسریع پروسه پوکی استخوان به خصوص بانوان پس از یائستگی از عوارض جانبی این دارو محسوب می گردد.

3.مطابق برخی از آمارهای سازمان بهداشت جهانی ، مواردی از بیماری گلوکوم (آب سیاه چشم)_ سندروم کوشینگ _اولسر پپتیک_ ادم و سکسکه طولانی در طی درمان با این بیماری اعلام شده است.

4.در صورت حساسیت دارویی می تواند واکنش های آلرژیک در بیمار به وجود آورد.

در طی درمان با این دارو لازم است تا نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

1.برای کاهش خطر اولسر پپتیک یا زخم معده و سکسکه در مصرف دوزهای بالای دگزا، بهتر است ما بین وعده های غذایی از آنتی اسیدهای دارویی برای بیمار استفاده شود .

2.از آن جا که در مصرف طولانی این دارو سرکوب کلیوی یا آدرنال صورت می گیرد ، قطع مصرف دارو بایستی به تدریج صورت گیرد.

3.برای جلوگیری از عوارض عضلانی، بهتر است تا تزریق این دارو در عضلات بزرگ و به صورت عمقی انجام شود.

4.ممکن است در تزریق وریدی (IV) مستقیم این دارو ، بیمار درجاتی از سوزش در بدن به خصوص در ناحیه تناسلی (ژنیتال) گزارش گردد. این پاسخ ممکن است به حدی شدید باشد که بیمار دست خود را روی ناحیه گذاشته و فشار دهد. به محض مشاهده این مورد ، تزریق را به سرعت قطع نموده و نسبت به رقیق تر کردن دارو با آب مقطر اقدام نمایید.

5.به دلیل ضعف سیستم ایمنی در طی استفاده از این دارو ، لازم است تا بسمار از هر گونه تروما و عفونت که به نحوی سیستم ایمنی را تهدید می کند جلوگیری نماید.

6.از آن جا که این دارو می تواند اثرات منفی بر میزان پتاسیم خون داشته باشد ، بهتر است تا سطح پتاسیم بیمار در فواصل منظم چک شود. در صورت عدم وجود محدودیت ، رژیم غذایی سرشار از پتاسیم برای بیمار تجویز گردد.

7.توزین روزانه بیمار و کنترل قند خون ، فشار خون در طول دوره درمان با این دارو مورد توجه قرار گیرد و هر گونه ادم در صورت ، پاها و مچ بایستی به پزشک گزارش داده شود.

8.از ان جا که یکی از عوارض جانبی این دارو می تواند مربوط به سندروم کوشینگ (صورت ماه) باشد ، هر گونه افزایش وزن ناگهانی ، افزایش اشتها ، هیپرسوتیسم ، اتساع شکم ، پف صورت و سرخی گونه ، ضعف بیش از حد و آمنوره باید به پزشک مربوطه ارجاع داده شود.

لازم به ذکر است از آن جا که این دارو به صورت روزانه و تک دوز تجویز می گردد ، بهتر است مصرف آن در صبح همراه با صبحانه و مایع انتخابی بیمار (آب،چای یا شیر و ترجیحا نوشیدنی های کم شکر و بدون کافئین) صورت گیرد.